Encyclopedie van ijzer- en staalgieterijen in Nederland

Bijlage van IJzer. De geschiedenis van een machtig materiaal

De lijsten van Nederlandse ijzergieterijen in 1850 en 1915 die Westermann (Dr. J.C. Westermann, Geschiedenis van de ijzer- en staalgieterij in Nederland in het bijzonder van het bedrijf van de Nederlandsche Staalfabrieken v/h. J.M. de Muinck Keizer N.V. (Utrecht 1948)) heeft gepubliceerd vormen de basis van dit overzicht. Westermann ontleent zijn overzicht van 1915 aan De Adressen van Fabrieken in Nederland No. 31, IJzergieterijen een uitgave van het Departement Landbouw, Nijverheid en Handel. Westermanns lijsten zijn aangevuld met behulp van de delen basismetaalindustrie en machine-industrie uit de reeks Historische bedrijfsarchieven van het Nederlands Economisch Historisch Archief (NEHA) en De Nederlandse machinefabrieken 1825-1914 (Amsterdam 1990) van de hand van W.H.P.M. van Hooff. Verder zijn lokale publicaties en gericht verslagen van de Kamers van Koophandel geraadpleegd. Het overzicht is vervolgens zoveel mogelijk gecompleteerd en geactualiseerd door literatuuronderzoek en door onderzoek op internet vooral naar gieterijen die nog in bedrijf zijn of dat recent nog waren. Het overzicht is een hulpmiddel en een indicator voor de ontwikkeling van de bedrijfstak. Er is naar gestreefd om zo compleet mogelijk te zijn, maar het is niet uit te sluiten, dat in het overzicht ijzergieterijen ontbreken of dat in de informatie van wel opgenomen bedrijven onjuistheden voorkomen.

Daar waar in juridische of fysieke zin sprake is van een opeenvolgende bedrijfsvoering is deze zoveel mogelijk onder dezelfde titel opgenomen, ook als er sprake is van een gewijzigde naamvoering. Het overzicht is chronologisch, dat wil zeggen dat voor de volgorde het jaartal wordt gehanteerd waarin met het gieten van ijzer een aanvang is gemaakt. Dat betekent dat het bedrijf op zich ouder kan zijn. Dat geldt omgekeerd eveneens voor het tweede jaartal, waarmee is aangegeven in welk jaar de ijzergieterij is gestaakt, wat niet per se betekent, dat ook het bedrijf is beëindigd. Voor de ijzergieterijen die ontstaan zijn bij respectievelijk een voortzetting zijn van de hoogovenbedrijven in het oosten van het land is voor dit overzicht als startdatum gekozen het jaar waarin met een afzonderlijke oven (naast en later in plaats van de hoogoven) van elders aangevoerd ruwijzer wordt gesmolten. Voor elke ijzergieterij afzonderlijk is een historische schets gemaakt. De schetsen zijn afgesloten met een literatuurlijst, waardoor het overzicht tevens een bibliografie is van de Nederlandse ijzer- en staalgieterijen. De encyclopedie is voor het eerst gepubliceerd in IJzer. De geschiedenis van een machtig materiaal  (Soesterberg 2015). Voor de digitale heruitgave is het overzicht geactualiseerd.